Ryszard Paszko

Ryszard Paszko
	senior
Data i miejsce urodzenia	1 czerwca 1878 ; Stoki
Data i miejsce śmierci	1940 ; Kalinin
	Przebieg służby
Lata służby	od 1918
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	Biuro Wyznań Niekatolickich Ministerstwa Spraw Wojskowych
Stanowiska	szef Wydziału Wyznania Ewangelicko-Augsburskiego
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka,; II wojna światowa
	Odznaczenia
	;

Ryszard Paszko
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	1 czerwca 1878 ; Stoki
Data i miejsce śmierci	1940 ; Kalinin
Wyznanie	luteranizm
Kościół	Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Ordynacja	1900
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ryszard Paszko vel Paszke (ur. 1 czerwca 1878 w Stokach, zm. 1940 w Kalininie) – duchowny wyznania ewangelicko-augsburskiego, senior Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ryszard Paszko urodził się 1 czerwca 1878 w Stokach k. Bełchatowa, w rodzinie Adolfa Gustawa Paszke i Karoliny z Keberników. Studia teologiczne ukończył na Uniwersytecie w Dorpacie. Podczas studiów przyjęty do korporacji akademickiej Konwent Polonia^[1]. W 1900 r. został ordynowany na księdza. W latach 1902–1903 był wikariuszem Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Tomaszowie Mazowieckim. W latach 1903–1915 był pastorem w parafii Koło. W 1915 za propagowanie polskiego patriotyzmu został internowany przez Niemców w Celle pod Hanowerem. Po uwolnieniu w 1916 pracował jako pastor w Łomży. W marcu 1918 r. za krzewienie polskości wśród młodzieży szkolnej oraz wśród wiernych parafii władze gubernialne zwolniły go ze stanowiska pastora i zakazały pobytu na terenie pięciu powiatów guberni warszawskiej. Wówczas zgłosił się jako ochotnik do powstającej armii. Był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej.

25 września 1919 Naczelny Wódz Wojsk Polskich mianował go naczelnym kapelanem wyznania ewangelickiego^[2] i administratorem parafii Wniebowstąpienia Pańskiego w Warszawie przy ulicy Puławskiej 2/4, jedynego ewangelickiego kościoła garnizonowego. Pracował również jako nauczyciel: w grudniu 1921 r. otrzymał nominację na nauczyciela kontraktowego religii ewangelickiej w Państwowym Gimnazjum im. Tadeusza Reytana w Warszawie^[3]. Pełnił służbę na stanowisku szefa Głównego Urzędu Duszpasterskiego Wyznania Ewangelicko-Augsburskiego, a od 1927 – szefa Wydziału Wyznania Ewangelicko-Augsburskiego Biura Wyznań Niekatolickich Ministerstwa Spraw Wojskowych.

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu naczelnego kapelana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania ewangelicko-augsburskiego^[4]. 8 sierpnia 1922 został przemianowany na seniora z tym samym starszeństwem i lokatą.

Osobny artykuł: Tytulatura duchowieństwa wojskowego II RP.

6 maja 1922 Minister Spraw Wojskowych, generał porucznik Kazimierz Sosnkowski zezwolił mu na zmianę rodowego nazwiska „Paszke” na nazwisko „Paszko”^[5].

Z dniem 30 września 1929 został przeniesiony w stan spoczynku^[6].

7 września 1939, mimo że nie podlegał obowiązkowi służby wojskowej, pozostawił rodzinę w Sulejówku pod Warszawą, dołączył do grupy żołnierzy bez oficera i objął nad nimi dowództwo, aby na ich czele uczestniczyć w walkach. Po agresji ZSRR na Polskę, pod koniec września dostał się do niewoli radzieckiej w okolicy Zamościa. Więziony w Putywlu i Kozielsku. W wigilię Bożego Narodzenia 1939 został wywieziony z Kozielska do Moskwy, a później zamordowany w Twerze.

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

W dniu 12 listopada 2006 z okazji święta niepodległości Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe nadało Kaplicy Ewangelickiej Żołnierza Polskiego przy ul. Nowowiejskiej 26 w Warszawie imię ks. sen. płk. Ryszarda Paszko. Kaplica ta jest drugim miejscem w Warszawie, obok symbolicznego grobu na cmentarzu ewangelicko-augsburskim przy ul. Młynarskiej (sektor Al12-1-13)^[7], przypominającym o tej zasłużonej dla wolnej Polski, Kościoła Ewangelickiego i Wojska Polskiego postaci.

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Aleksandra Kaczyńskiego z 5 października 2007 ks. sen. Ryszard Paszko został pośmiertnie awansowany do stopnia generała brygady^[8]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Osobny artykuł: Awanse generalskie oficerów II Rzeczypospolitej Polskiej z 2007.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (31 grudnia 1923)^[9]
Medal Niepodległości (15 czerwca 1932)^[10]
Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej
Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ „Album Polonorum” – spis członków korporacji akademickiej Konwent Polonia, tom I, 1828–1940. konwentpolonia.pl. [dostęp 2022-06-16].
↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 93 z 25 października 1919 roku, poz. 3509.
↑ Rafał Leszczyński: Wiara i mundur: Ryszard Paszko i inni kapelani ewangeliccy. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, 2019, s. 24. ISBN 978-83-63050-68-9.
↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 409.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 6 maja 1922 roku, s. 360.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 9 sierpnia 1929 roku.
↑ Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie – śp. Ryszard Paszko (symb.). grobonet.com. [dostęp 2022-06-16].
↑ Monitor Polski Nr 85 z 16 listopada 2007, poz. 885
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 28.
↑ M.P. z 1932 r. nr 140, poz. 172 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Miednoje. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. T. II. Warszawa: 2006, s. 664–665. ISBN 83-89474-06-9.
Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1298.
Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 843.

[1] „Album Polonorum” – spis członków korporacji akademickiej Konwent Polonia, tom I, 1828–1940. konwentpolonia.pl. [dostęp 2022-06-16].

[2] Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 93 z 25 października 1919 roku, poz. 3509.

[3] Rafał Leszczyński: Wiara i mundur: Ryszard Paszko i inni kapelani ewangeliccy. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, 2019, s. 24. ISBN 978-83-63050-68-9.

[4] Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 409.

[5] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 6 maja 1922 roku, s. 360.

[6] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 9 sierpnia 1929 roku.

[7] Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie – śp. Ryszard Paszko (symb.). grobonet.com. [dostęp 2022-06-16].

[8] Monitor Polski Nr 85 z 16 listopada 2007, poz. 885

[9] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 28.

[10] M.P. z 1932 r. nr 140, poz. 172 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]